Nieuws
Hogere bestuursrechtelijke premie zet niet aan tot actie
De opslag in de wanbetalersregeling zou moeten aanzetten tot actie
Mensen met een betalingsachterstand van tenminste zes maanden van hun zorgpremie, worden door hun zorgverzekeraar aangemeld bij het CAK. Zij blijven voor de basisverzekering verzekerd bij hun eigen zorgverzekeraar, maar betalen vanaf dat moment een bestuursrechtelijke premie aan het CAK. Deze bestuursrechtelijke premie is een optelsom van de gemiddelde nominale premie en een opslag van 20%. In 2024 is dit een bedrag van € 175,20 per maand. Het doel van de opslag is dat het verzekerden aanzet om niet in te stromen in de wanbetalersregeling of om snel uit te stromen.
Steeds meer discussie over de werking van de prikkel
De werking van de prikkel die van de opslag uit zou moeten gaan, wordt de laatste jaren steeds meer ter discussie gesteld. Schuldhulpverleners, maar ook het CAK, het CJIB en verschillende gemeenten stellen dat de werking beperkt is. En de Raad voor de Rechtspraak noemde de wanbetalersregeling in haar jaarverslag 2021 een ‘buikpijndossier’. Zorgverzekeraars vrezen op hun beurt juist dat hun eigen incassoactiviteiten minder effectief worden als er geen opslag meer zou zijn.
Onder welke voorwaarden zet de opslag aan tot actie?
In opdracht van het ministerie van VWS hebben adviesbureaus AEF en Zorgvuldig Advies onderzocht of de opslag werkt en wat het effect is op verzekerden, die hiermee te maken krijgen. De onderzoekers concluderen dat de opslag alleen aanzet tot actie, wanneer aan een aantal randvoorwaarden wordt voldaan: Mensen moeten ‘bureaucratisch vaardig’ zijn. Dit betekent bijvoorbeeld dat mensen de brief over de aanmelding bij het CAK te openen en in staat zijn deze te lezen en te begrijpen. Verder moet er voldoende inkomen zijn. En moeten er niet zoveel schulden zijn dat de opslag weinig verschil maakt in de totale situatie. Het onderzoek stelt dat deze randvoorwaarden er niet altijd zijn. Dit betekent dat de opslag voor een groot deel van de doelgroep niet werkt als prikkel.
Veel gelijktijdige processen die betaalgedrag beïnvloeden
Is er dan ook een deel van de groep voor wie de prikkel wel werkt? Ook dat kan niet met zekerheid worden vastgesteld. Volgens de onderzoekers is hier een duidelijke verklaring voor: Er zijn veel gelijktijdige processen die van invloed kunnen zijn op in- en uitstroom. Mensen ontvangen betaalherinneringen, aanmaningen, of krijgen bezoek van een deurwaarder. De aanvullende verzekering wordt stopgezet en soms gaan mensen simpelweg uit zichzelf betalen. Kortom al deze processen zijn van invloed en maken het moeilijk om vast te stellen wat de invloed van de opslag is op het betaalgedrag van mensen en op de instroom en uitstroom uit de wanbetalersregeling.
Opslag heeft grote nadelige gevolgen voor groep die niet kan betalen
Uit het onderzoek komt wel duidelijk naar voren dat de opslag grote nadelige gevolgen heeft voor mensen die, om wat voor reden dan ook, niet kunnen betalen. Deze nadelige gevolgen lopen uiteen van het maken van extra kosten, zich beboet voelen voor het hebben van geen geld tot stress. Van stress, en met name chronische stress, weten we dat dit een negatief effect heeft op iemands (mentale) gezondheid en dus leidt tot een hogere zorgvraag.
Verlaging bestuursrechtelijke premie naar 110%
In reactie op het onderzoek van AEF en Zorgvuldig Advies is door de Tweede Kamer op 15 februari een amendement aangenomen over het verlagen van de bestuursrechtelijke premie van 120 naar 110%. De verlaging van de bestuursrechtelijke premie lijkt daarmee dichterbij te komen.
Meer lezen?
Het volledige onderzoeksrapport naar de werking en effecten van een hogere bestuursrechtelijke premie op verzekerden met een betalingsachterstand vind je op de website van de Rijksoverheid.
